Rozwój kompetencji pragmatycznej

Dzieci wypowiadają pierwsze znaczące słowa zazwyczaj około 12 miesiąca. Są to tzw. holofrazy, gdzie pojedyncze słowo niesie w sobie znaczenie całego zdania, mogąc pełnić różne funkcje komunikacyjne w zależności od sposobu czy kontekstu wypowiedzenia (np. słowo „Kot” jako „Patrz, kot!” lub „Daj kota!”). W związku z powyższym okres między około 12 a 16 miesiącem życia bywa nazywany okresem wypowiedzi jednowyrazowych. Rozumiane i wypowiadane wówczas słowa to głównie rzeczowniki nazywające najczęściej napotykane przez dzieci obiekty (osoby, przedmioty). Opanowując coraz więcej słów, dzieci niejednokrotnie zaczynają popełniać pewne błędy związane z ich użyciem. Czasami używają słów w zbyt szerokim znaczeniu (np. posługując się słowem „pies” dla nazwania wszystkich napotykanych czworonożnych zwierząt z sierścią i ogonem), albo: używają ich w znaczeniu zbyt wąskim (nazywając psem tylko i wyłącznie własnego psa). Błędy te zanikają stopniowo w wieku około 2,5 – 3 lat. Przyswajanie słownika, podobnie jak poziom wczesnych kompetencji pragmatycznych, charakteryzuje się bardzo dużym zróżnicowaniem indywidualnym, co oznacza że zarówno liczba jak i rodzaj opanowanych słów (np. rzeczowniki vs zaimki osobowe) u dwójki dzieci w tym samym wieku mogą być bardzo różne. Od około 18 do około 40 miesiąca życia dzieci przechodzą kolejno przez etapy wypowiedzi dwuwyrazowych i kilkuwyrazowych. Początkowo, mając od 1,5 roku do 2 lat, łącząc wyrazy dzieci posługują się często tzw. mową telegraficzną – złożoną ze słów znaczących (posiadających samodzielne znaczenie – np. rzeczowników lub przymiotników), a pozbawioną np. przyimków czy spójników (nie posiadających znaczenia samodzielnie). Podobnie jak wcześniejsze przedjęzykowe komunikaty, wypowiedzi te mogą pełnić różne funkcje komunikacyjne – być używane jako pytania („Gdzie pies”), żądania („Jeszcze pić”) czy negacje („Nie dawać”). Dzieci zaczynają posługiwać się pełnymi zdaniami między 3 a 4 rokiem życia. Choć nadal zdania te nie są pozbawione błędów, to jednak stają się one dłuższe, bardziej złożone i zróżnicowane pod względem gramatycznym i rodzaju.

Nabywanie coraz bardziej wyrafinowanych zdolności językowych w zakresie semantyki, gramatyki czy składni zależy w dużej mierze od rozwoju pragmatycznych kompetencji w pierwszych dwóch latach życia.